Reşad Ekrem Koçu, 1905 yılında İstanbul’un tozlu sokaklarında dünyaya gözlerini açmış, tam bir İstanbul aşığıdır. Onu tanımlamak gerekirse, “İstanbul’un sokaklarında gezinen bir tarih dedektifi” diyebiliriz. Galatasaray Lisesi’nde okuyup İstanbul Üniversitesi’nde tarih eğitimi alan Koçu, ömrünü İstanbul’un hikâyelerini toplamaya, yazmaya ve anlatmaya adamıştır.
İstanbul’un Canlı Hafızası ️
Reşad Ekrem Koçu, İstanbul’u bir roman kahramanı gibi ele alır. Onun için İstanbul sadece bir şehir değil, bir karakterdir. Sokaklarında dolaşırken her köşede bir hikâye bulur, her taşın altında bir sır keşfeder. Öyle ki, onun kaleminden çıkan İstanbul, adeta nefes alan, konuşan bir varlığa dönüşür.
En büyük eseri, **“İstanbul Ansiklopedisi”**dir. Bu ansiklopedi, İstanbul’un tarihini, mahallelerini, insanlarını, hatta dedikodularını bile içeren devasa bir projedir. Ancak ne yazık ki, maddi imkânsızlıklar yüzünden tamamlanamaz. Yine de yayımlanan ciltler, İstanbul’un geçmişine dair bir hazine değerindedir.
Renkli Üslubu ve Tarihe Bakışı ️
Reşad Ekrem Koçu, tarihi sıkıcı bir ders konusu olmaktan çıkarıp eğlenceli bir hikâyeye dönüştürür. Onun kitaplarında padişahlar, sokak kahramanları, eski İstanbul’un renkli karakterleri bir roman tadında karşınıza çıkar. Mesela “Patrona Halil” isyanını anlatırken, kendinizi olayın tam ortasında bulursunuz. Ya da “Osmanlı Padişahları” kitabında, padişahların insani yönlerini, zaferlerini, hatalarını ve hatta dedikodularını keyifle okursunuz.
Koçu’nun bir diğer özelliği de halk diline yakın, samimi ve renkli üslubudur. Tarihi olayları anlatırken bazen mizahi bir dil kullanır, bazen de duygusal bir tonla okuyucuyu içine çeker. Bu yüzden onun kitapları, hem tarih meraklıları hem de edebiyat severler için bir şölen niteliğindedir.
İstanbul’un Son Romantiklerinden
Reşad Ekrem Koçu, İstanbul’un son romantiklerinden biridir. Şehrin geçmişine olan tutkusu, onu bir nevi “zaman yolcusu” yapar. Eski İstanbul’un kaybolan değerlerini, sokaklarını, insanlarını kayıt altına alırken, bir yandan da onları ölümsüzleştirir. Onun için İstanbul, sadece taştan yapılar değil, o taşların içinde saklı insan hikâyeleridir.
Vefatı ve Mirası
Reşad Ekrem Koçu, 6 Temmuz 1975’te İstanbul’da hayata veda etti. Ancak onun eserleri, İstanbul’un hafızasını yaşatmaya devam ediyor. Özellikle “İstanbul Ansiklopedisi”, şehrin tarihine ilgi duyan herkes için bir başucu kaynağı olmayı sürdürüyor.
Reşad Ekrem Koçu, İstanbul’u seven, onun hikâyelerini anlatan ve bu hikâyeleri gelecek nesillere aktaran bir “İstanbul sevdalısı” olarak hatırlanıyor. Onun kitaplarını okurken, kendinizi eski İstanbul’un sokaklarında dolaşırken bulabilir, belki de bir köşede Reşad Ekrem Koçu’nun size göz kırptığını hissedebilirsiniz.