Prof. Dr. Fuat Sezgin, 24 Ekim 1924’te Bitlis’te doğmuştur. Türkiye’nin yetiştirdiği en önemli bilim tarihçilerinden biri olan Sezgin, özellikle İslam bilim tarihi alanındaki çalışmalarıyla tanınır.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde, Alman şarkiyatçı Hellmut Ritter’in teşvikiyle bilim tarihi çalışmalarına yöneldi. 1954 yılında “Buhari’nin Kaynakları” adlı doktorasını tamamladı. Ancak, 1960 darbesinin ardından üniversiteden uzaklaştırıldı ve Almanya’ya gitti. Burada çalışmalarına devam ederek Frankfurt Üniversitesi’nde profesör oldu.
1982’de İslam Bilim Tarihi Enstitüsü’nü ve İslam Bilim Tarihi Müzesi’ni kurarak İslam medeniyetinin bilimsel katkılarını ortaya koyan eserler yayınladı. 30 Haziran 2018’de İstanbul’da vefat etti.
Fuat Sezgin’in Hayatı
- Doğumu ve İlk Yılları:
- Fuat Sezgin, 24 Ekim 1924’te Bitlis’te doğdu. Ailesi, Bitlis’in Müslüman nüfusunun önemli bir kısmını oluşturan Kürt kökenli bir aileydi.
- İlköğrenimini Doğu Anadolu’da tamamladıktan sonra, ortaöğrenimini Erzurum’da yaptı.
- Eğitim Hayatı:
- 1943 yılında İstanbul Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü’ne girdi. Burada Alman şarkiyatçı Hellmut Ritter’in öğrencisi oldu.
- Ritter’in yönlendirmesiyle İslam bilimleri ve bilim tarihi üzerine yoğunlaştı.
- 1951 yılında “Buhari’nin Kaynakları” adlı teziyle doktorasını tamamladı.
- Akademik Kariyeri:
- 1954 yılında İstanbul Üniversitesi’nde doçent oldu.
- 1960 yılında askeri darbenin ardından üniversiteden uzaklaştırılan 147 akademisyenden biri oldu.
- 1961 yılında Almanya’ya giderek Frankfurt Üniversitesi’nde çalışmaya başladı.
- 1965 yılında Frankfurt Üniversitesi’nde profesör unvanını aldı.
- 1982 yılında Frankfurt’ta Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften (Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü) kurdu ve bu enstitünün başkanlığını yaptı.
- Çalışmaları ve Katkıları:
- Fuat Sezgin, İslam bilim tarihi alanında yaptığı araştırmalarla, İslam dünyasının bilim ve teknolojiye yaptığı katkıları ortaya çıkardı.
- Özellikle İslam bilim adamlarının astronomi, matematik, tıp, coğrafya ve diğer alanlardaki buluşlarını inceledi.
- 17 ciltlik dev eseri “Geschichte des arabischen Schrifttums” (Arap-İslam Bilimleri Tarihi), İslam bilim tarihinin en kapsamlı çalışmalarından biridir.
- Ödüller ve Onurlandırmalar:
- 1978 yılında Kral Faysal Ödülü’nü aldı.
- 2001 yılında İran İslami Bilimler Kitap Ödülü’ne layık görüldü.
- 2013 yılında Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü aldı.
- 2016 yılında İstanbul’da İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi‘nin kurulmasına öncülük etti.
- Vefatı:
- Fuat Sezgin, 30 Haziran 2018’de İstanbul’da vefat etti. Cenazesi, İstanbul’un Fatih ilçesindeki Gülhane Parkı içerisinde yer alan İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nin yanına defnedildi.
Fuat Sezgin’in Eserleri
Fuat Sezgin, özellikle İslam bilim tarihi üzerine yoğunlaşan çok sayıda eser kaleme almıştır. İşte bazı önemli eserleri:
- “Geschichte des arabischen Schrifttums” (Arap-İslam Bilimleri Tarihi):
- 17 ciltten oluşan bu dev eser, İslam bilim tarihinin en kapsamlı çalışmalarından biridir.
- İslam dünyasının bilim, teknoloji, tıp, astronomi, matematik ve diğer alanlardaki katkılarını detaylı bir şekilde inceler.
- “İslam’da Bilim ve Teknik” (5 Cilt):
- Bu eser, İslam bilim ve teknoloji tarihini görsel malzemelerle destekleyerek anlatır.
- İslam bilim adamlarının buluşlarını ve bu buluşların modern bilime etkilerini ele alır.
- “Buhari’nin Kaynakları”:
- Fuat Sezgin’in doktora tezidir. Buhari’nin hadis derlemesinin kaynaklarını inceler.
- “İslam Uygarlığında Astronomi, Coğrafya ve Denizcilik”:
- İslam dünyasının astronomi, coğrafya ve denizcilik alanındaki katkılarını ele alır.
- “İslam’da Bilim ve Teknolojinin Altın Çağı”:
- İslam bilim tarihinin en parlak dönemlerini anlatan bu eser, geniş bir okuyucu kitlesine hitap eder.
- “İslam Bilim Tarihi Üzerine Konferanslar”:
- Fuat Sezgin’in çeşitli konferanslarda yaptığı konuşmaları bir araya getiren bir eserdir.
- “İslam Bilim Tarihi Araştırmaları”:
- İslam bilim tarihinin farklı alanlarında yapılmış araştırmaları içerir.
İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi
Fuat Sezgin’in öncülüğünde 2008 yılında İstanbul’da kurulan bu müze, İslam bilim adamlarının icatlarını ve bilimsel katkılarını sergilemektedir. Müzede, astronomi, tıp, coğrafya, kimya ve diğer alanlarda kullanılan aletlerin modelleri ve açıklamaları yer alır.
