İslam’ın İlk Kıblesi: Kudüs

Kudüs’ün Kökenleri: Tarihin ve Medeniyetin Başlangıcı

Kudüs, dünyanın en eski ve en kutsal şehirlerinden biri olarak, tarihin derinliklerine uzanan bir geçmişe sahiptir. Şehrin ilk yerleşim izleri, Ofil Tepesi’nin Silvan Köyü’ne bakan kısmında başlar. Bu tepede bulunan bir su pınarı, şehrin ilk sakinlerinin hayat kaynağı oldu. İnsanlar, su ihtiyaçlarını bu pınardan karşılıyor ve zamanla bu bereketli topraklarda bir medeniyet inşa etmeye başlıyorlardı. Zamanla yerleşim, Ofil Tepesi’nden Bizita Dağı’na ve Moriya Tümseği’ne doğru genişledi. Bu genişleme, Kudüs’ün bugünkü kutsal kimliğinin temellerini attı.

Kudüs’ün Kuruluşu: Tarihin Bilinmeyenlerine Yolculuk

Kudüs, tarihteki en eski şehirlerden biridir, ancak kuruluş tarihi tam olarak bilinmemektedir. Tarihçiler, şehrin Mescid-i Haram’dan 40 yıl sonra inşa edildiğini belirtirler. Kudüs’ün kurulduğu dönemde bölge, çölle kaplıydı; ne vadiler ne de dağlar vardı. Bu çorak arazide hayat, su pınarının etrafında filizlendi ve zamanla bir medeniyet merkezine dönüştü.

Milattan önce 3000 yılı civarında, Arap Kenâniler, şehre ilk göçü gerçekleştirdiler. Bu göçler, Arap Yarımadası’nın kuzeyinden başlayarak Ürdün Nehri’nin batısına kadar uzandı. Kenâniler, bu bölgeye “Kenan Yeri” adını verdiler ve burada Urşelim adını verdikleri bir şehir kurdular. Urşelim, zamanla bölgenin merkezi haline geldi ve Kenâniler, bu toprakları vatan edinerek buraya kök saldılar. Şehir, bu dönemde “Yebus” olarak anılmaya başlandı.

---

Hz. Ömer’in Kudüs’ü Fethi: İslam’ın Adalet ve Hoşgörüsünün Zaferi

Hz. Muhammed’in (s.a.v) İsrâ hadisesi, İslam tarihinde bir dönüm noktası oldu. Bu mucizevi olayda, Kâbe ile Mescid-i Aksa arasında manevi bir bağ kuruldu ve Kudüs, Müslümanlar için kutsal bir şehir haline geldi. İsrâ hadisesi, sadece bir miraç değil, aynı zamanda İslam’ın Kudüs’e olan ilgisinin ve bu şehrin İslam inancındaki yerinin bir işaretiydi. Bu olay, İslam fetihlerinin başlangıcını da haber veriyordu.

Kudüs’ün Kapıları İslam’a Açılıyor

Hz. Muhammed’in (s.a.v) vefatından sonra İslam orduları, İslam’ın mesajını dünyaya yaymak için fetihlere başladı. Bu fetihlerden biri de Kudüs’ün fethiydi. 636 yılında İslam ordusu, Ubeyde Bin Cerrah önderliğinde Kudüs’ü kuşattı. Şehir, o dönemde Bizans İmparatorluğu’nun kontrolündeydi ve Patrik Safronyus tarafından yönetiliyordu.

Kuşatma sırasında Patrik Safronyus, şehrin anahtarını bizzat Hz. Ömer’e (r.a) teslim etmek istedi. Bu talep, Hz. Ömer’in adalet ve hoşgörüsünün daha o dönemde dillere destan olduğunu gösteriyordu. Hz. Ömer, Medine’den yola çıkarak Kudüs’e geldi ve şehri teslim aldı. Bu fetih, sadece askeri bir zafer değil, aynı zamanda İslam’ın adalet ve merhametinin bir göstergesiydi.

Hz. Ömer’in Kudüs’e Girişi: Tarihi Bir An

Hz. Ömer, Kudüs’e girdiğinde şehrin halkına büyük bir hoşgörü ve adaletle yaklaştı. Patrik Safronyus, şehrin anahtarını Hz. Ömer’e teslim ederken, onun mütevazı ve adil davranışları karşısında hayrete düştü. Hz. Ömer, şehirdeki Hristiyan ve Yahudilerin dinlerini özgürce yaşayabileceklerini garanti eden bir emanetname (güven fermanı) yayınladı. Bu ferman, İslam’ın farklı inançlara saygı gösteren hoşgörülü yüzünü tüm dünyaya gösterdi.

Hz. Ömer, şehrin adını İlya’dan Kudüs olarak değiştirdi. Bu değişiklik, şehrin İslami kimliğini vurgularken, aynı zamanda onun kadim geçmişine de bir saygı duruşuydu. Hz. Ömer, Kudüs’teki kutsal mekanları ziyaret etti ve Mescid-i Aksa’nın korunması ve onarılması için emirler verdi.

Emanetname: İslam’ın Adaletinin Sembolü

Hz. Ömer’in yayınladığı emanetname, İslam’ın adalet ve hoşgörüsünün en güzel örneklerinden biridir. Bu ferman, Kudüs halkının can, mal ve din özgürlüğünü garanti altına alıyordu. Hristiyanlar ve Yahudiler, kendi ibadethanelerinde özgürce ibadet edebilecek, kimse onlara zarar veremeyecekti. Bu ferman, sadece Kudüs halkı için değil, tüm insanlık için bir adalet belgesi niteliğindeydi.

Hz. Ömer, Kudüs’teki Hristiyanların en kutsal mekanı olan Kutsal Kabir Kilisesi’ni ziyaret ettiği sırada, Patrik Safronyus ona kilisede namaz kılmasını teklif etti. Ancak Hz. Ömer, bu teklifi kibarca reddetti ve kilisenin Hristiyanların ibadet yeri olduğunu, burada namaz kılmasının ileride Müslümanların kiliseyi camiye çevirme talebine yol açabileceğini söyledi. Bunun yerine, kilisenin yakınında bir yerde namazını kıldı. Bu davranış, Hz. Ömer’in ne kadar ileri görüşlü ve adil bir lider olduğunu gösteriyordu.

---

Selahaddin Eyyubi ve Kudüs’ün Yeniden Fethi: İslam’ın Zaferi ve Adaletin Dönüşü

1187 yılı, Kudüs’ün tarihinde bir dönüm noktası oldu. Selahaddin Eyyubi, Hittin Savaşı’nda Haçlı ordularını büyük bir yenilgiye uğratarak Kudüs’ü 88 yıllık Haçlı işgalinden kurtardı. Bu fetih, sadece bir toprak parçasının geri alınması değil, aynı zamanda İslam’ın adalet, merhamet ve hoşgörüsünün yeniden tesis edilmesiydi. Selahaddin Eyyubi, Kudüs’ü fethettikten sonra şehir halkına gösterdiği insancıl muamele ve şehri yeniden inşa etme çabalarıyla, İslam tarihinin en büyük liderlerinden biri olarak anılmayı hak etti.

Hittin Savaşı: Kudüs’ün Kurtuluşunun Başlangıcı

4 Temmuz 1187’de gerçekleşen Hittin Savaşı, Haçlılar için büyük bir hezimet, Müslümanlar içinse büyük bir zafer oldu. Selahaddin Eyyubi, stratejik zekası ve askeri dehasıyla Haçlı ordusunu tamamen kuşattı ve büyük bir yenilgiye uğrattı. Bu savaş, Kudüs Krallığı’nın sonunu hazırladı ve şehrin kapılarını Müslümanlara yeniden açtı.

Hittin Savaşı’nın ardından Selahaddin, Kudüs’ü kuşattı. Şehir, Haçlıların elinde olsa da, halkın büyük bir kısmı Müslümanlara sempati duyuyordu. Selahaddin, şehri kan dökmeden teslim almak için diplomatik bir yol izledi. Sonunda, 2 Ekim 1187’de Kudüs, Haçlıların teslim olmasıyla Müslümanların kontrolüne geçti.

Selahaddin Eyyubin’in Kudüs’e Girişi: Adalet ve Merhametin Zaferi

Selahaddin Eyyubi, Kudüs’e girdiğinde şehir halkına büyük bir hoşgörü ve merhametle yaklaştı. Haçlı işgali sırasında Müslümanların yaşadığı zulümlerin aksine, Selahaddin şehirdeki Hristiyanlara can ve mal güvenliği sağladı. Fidye ödeyebilecek durumda olanlar serbest bırakıldı, fakirler ise hiçbir bedel ödemeden şehirden ayrılabildi. Bu davranış, Selahaddin’in adalet ve insanlık anlayışının en güzel örneklerinden biriydi.

Selahaddin, Kudüs’teki kutsal mekanların korunmasına büyük önem verdi. Kübbetü’s-Sahra’nın üzerindeki Haç işaretini kaldırttı ve bu kutsal yapıyı yeniden İslami kimliğine kavuşturdu. Ayrıca, Mescid-i Aksa’yı restore ettirerek burayı Müslümanların ibadetine açtı. Selahaddin, Nureddin Zengi’nin hazırladığı muhteşem minberi Mescid-i Aksa’ya hediye etti. Bu minber, İslam sanatının şaheserlerinden biri olarak kabul edilir ve Selahaddin’in Kudüs’e verdiği değerin bir simgesidir.

Kudüs’ün Yeniden İnşası: Mimari ve Kültürel Canlanma

Selahaddin Eyyubi, Kudüs’ü sadece askeri bir zaferle değil, aynı zamanda mimari ve kültürel açıdan da yeniden inşa etti. Şehrin surlarını onarttı, camileri ve diğer kutsal mekanları restore ettirdi. Kudüs, Selahaddin’in yönetimi altında yeniden bir ilim, kültür ve medeniyet merkezi haline geldi. Şehirdeki Müslüman nüfus artarken, Kudüs’ün İslami kimliği de güçlendi.

Selahaddin Eyyubi Sonrası Kudüs: Yeniden Mücadeleler ve Zaferler

Selahaddin Eyyubi’nin 1193 yılındaki vefatından sonra Kudüs, bir kez daha çalkantılı bir döneme girdi. 1229 yılında, Fransız Kralı II. Friedrich, diplomatik bir anlaşmayla Kudüs’ü ele geçirdi. Ancak bu durum uzun sürmedi. 1244 yılında, Eyyubi hükümdarı Salih Necmeddin Eyyub, Kudüs’ü Haçlılardan geri aldı. Bu fetih, şehrin Müslümanların kontrolüne kesin olarak geçmesini sağladı.

1243-1244 yılları arasında Moğollar, Kudüs’e saldırarak şehri ele geçirdi. Ancak Memlükler, 1259 yılında Ayn Calut Savaşı’nda Seyfeddin Kutuz ve Zahir Baybars önderliğinde Moğolları yenilgiye uğrattı. Bu zafer, Kudüs’ün ve tüm bölgenin Memlüklerin kontrolüne geçmesini sağladı. Memlükler, 1517 yılına kadar Kudüs’ü ve çevresini yönetti ve şehir, bu dönemde yeniden bir ilim ve kültür merkezi haline geldi.

---

Osmanlıların Kudüs’e Girişi: Bir Şehrin Yeniden Doğuşu

28 Aralık 1516 tarihi, Kudüs’ün tarihinde yeni bir sayfa açtı. Osmanlı ordusu, Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sırasında Sinan Paşa önderliğinde Kudüs’e girdi. Bu fetih, sadece bir toprak parçasının ele geçirilmesi değil, aynı zamanda Kudüs’ün İslam dünyası için taşıdığı manevi değerin yeniden tescillenmesiydi. Osmanlılar, Kudüs’ü fethettikten sonra şehre büyük bir önem verdiler ve bu kadim şehri yeniden bir ilim, kültür ve medeniyet merkezi haline getirdiler.

Yavuz Sultan Selim’in Kudüs’ü Ziyareti: Manevi Bir Buluşma

Kudüs’ün fethinden sadece üç gün sonra, 31 Aralık 1516’da Yavuz Sultan Selim, şehri ziyaret etti. Bu ziyaret, sadece bir devlet başkanının şehre gelişi değil, aynı zamanda bir Müslüman hükümdarın kutsal topraklara olan bağlılığının bir göstergesiydi. Yavuz Sultan Selim, Kudüs’e girdiğinde şehrin adını “Kudüs-ü Şerif” olarak değiştirdi. Bu isim değişikliği, şehrin İslam dünyasındaki kutsal statüsünü vurguluyordu.

Yavuz Sultan Selim, Kudüs’teki kutsal mekanları ziyaret etti. Mescid-i Aksa’da namaz kıldı ve burada dua etti. Ayrıca, şehirdeki Hristiyan ve Yahudi cemaatlerine karşı hoşgörülü bir tutum sergileyerek, onların dinlerini özgürce yaşayabileceklerini garanti etti. Bu davranış, Osmanlı’nın adalet ve hoşgörü anlayışının en güzel örneklerinden biriydi.

Osmanlı Döneminde Kudüs: 400 Yıllık Barış ve İmar

Osmanlı Devleti, Kudüs’e 400 yıl boyunca hâkim oldu ve bu süre zarfında şehir büyük bir imar ve kalkınma süreci yaşadı. Osmanlılar için Kudüs, sadece stratejik bir şehir değil, aynı zamanda manevi bir değer taşıyordu. Bu nedenle, şehirdeki kutsal mekanların korunması ve geliştirilmesine büyük önem verdiler.

Kanuni Sultan Süleyman’ın Kudüs’e Katkıları

Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı’nın en parlak dönemlerinden birinde hüküm sürdü ve Kudüs’e büyük yatırımlar yaptı. Şehrin surlarını yeniden inşa ettirdi ve bu surları bugün bile ayakta duran muhteşem bir mimari eser haline getirdi. Ayrıca, Mescid-i Aksa’nın ve Kubbetü’s-Sahra’nın restorasyonunu gerçekleştirerek bu kutsal mekanları yeniden canlandırdı.

Kanuni, Kudüs’teki su sistemlerini de modernize etti. Şehre su getirmek için yaptırdığı çeşmeler ve su yolları, halkın temiz suya erişimini kolaylaştırdı. Bu çeşmelerden bazıları, bugün hala Kudüs’ün sokaklarını süslemektedir.

Sultan IV. Murad ve Kudüs’ün Güvenliği

Sultan IV. Murad döneminde, Kudüs’ün güvenliği için önemli adımlar atıldı. Şehir, Osmanlı’nın doğu sınırlarında stratejik bir konumda olduğu için, dış tehditlere karşı korunması büyük önem taşıyordu. Sultan IV. Murad, Kudüs’ün güvenliğini sağlamak için surları güçlendirdi ve şehirdeki askeri varlığı artırdı.

Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz’in Kudüs’e Hizmetleri

19. yüzyılda, Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz dönemlerinde Kudüs, yeniden bir imar sürecine girdi. Sultan Abdülmecid, Mescid-i Aksa’nın restorasyonunu gerçekleştirdi ve bu kutsal mekana büyük bir özen gösterdi. Ayrıca, şehirdeki yolları ve altyapıyı modernize ederek Kudüs’ün gelişimine katkıda bulundu.

Sultan Abdülaziz ise, Kudüs’teki kutsal mekanların korunması ve geliştirilmesi için büyük yatırımlar yaptı. Onun döneminde, Kudüs’teki çarşılar ve ticaret yolları yenilendi, şehir ekonomik açıdan canlandı.

II. Abdülhamid’in Kudüs’e Olan İlgisi

II. Abdülhamid, Osmanlı’nın son dönemlerinde Kudüs’e büyük bir önem verdi. Onun döneminde, Kudüs’teki demiryolu ağı genişletildi ve şehir, modern ulaşım imkanlarına kavuştu. Ayrıca, II. Abdülhamid, Kudüs’teki kutsal mekanların korunması için özel bir özen gösterdi ve bu mekanların restorasyonunu sağladı.

Osmanlı’nın Kudüs’teki Mirası

Osmanlı Devleti, Kudüs’e 400 yıl boyunca hâkim oldu ve bu süre zarfında şehir büyük bir imar ve kalkınma süreci yaşadı. Osmanlılar, Kudüs’teki kutsal mekanları koruyarak ve geliştirerek, bu şehri İslam dünyasının önemli bir merkezi haline getirdiler. Ayrıca, şehirdeki farklı inançlara mensup insanlara karşı gösterdikleri hoşgörü ve adalet, Kudüs’ün çok kültürlü yapısını korumasını sağladı.

Osmanlı’nın Kudüs’te bıraktığı miras, bugün hala şehrin sokaklarında, surlarında ve kutsal mekanlarında yaşamaktadır. Kanuni Sultan Süleyman’ın inşa ettirdiği surlar, Sultan Abdülmecid’in restore ettiği Mescid-i Aksa ve II. Abdülhamid’in modernize ettiği altyapı, Osmanlı’nın Kudüs’e olan sevgisinin ve saygısının birer kanıtıdır.

---

1967 Arap-İsrail Savaşı: Altı Günün Yıllara Yayılan Etkileri

1967 Arap-İsrail Savaşı, tarihe “Altı Gün Savaşı” olarak geçse de, etkileri sadece o altı günle sınırlı kalmadı. Bu savaş, Ortadoğu’nun siyasi, coğrafi ve sosyolojik yapısını derinden etkiledi ve bölgedeki dengeleri kökten değiştirdi. Savaşın sonuçları, yeni sorunlara ve çatışmalara yol açarak, bugün bile devam eden bir yıkım sürecini başlattı. Her ne kadar savaş kısa sürmüş olsa da, etkileri onlarca yıl boyunca hissedildi ve bölgedeki tüm aktörlerin kaderini şekillendirdi.

Savaşın Arka Planı: Gerilimin Tırmanışı

1967 yılına gelindiğinde, Arap dünyası ile İsrail arasındaki gerilim tırmanıştaydı. 1948’deki Arap-İsrail Savaşı’nın ardından bölgede istikrar sağlanamamıştı. İsrail’in kuruluşu, Filistinlilerin topraklarını kaybetmesine ve milyonlarca insanın mülteci durumuna düşmesine neden olmuştu. Arap devletleri, İsrail’i tanımıyor ve Filistinlilerin haklarını savunuyordu.

1967’nin başlarında, Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdünnasır, İsrail’e karşı sert bir tutum aldı. Sina Yarımadası’na asker yığdı ve Tiran Boğazı’nı İsrail gemilerine kapattı. Bu hamle, İsrail için bir savaş nedeni olarak görüldü. Arap devletleri, İsrail’e karşı birleşik bir cephe oluşturdu ve savaş kaçınılmaz hale geldi.

Savaşın Başlangıcı: İsrail’in Şaşırtıcı Saldırısı

5 Haziran 1967’de İsrail, Mısır’a karşı ani bir hava saldırısı başlattı. İsrail Hava Kuvvetleri, Mısır’ın hava üslerini imha ederek, Arap devletlerinin hava gücünü büyük ölçüde etkisiz hale getirdi. Bu saldırı, savaşın kaderini belirledi. İsrail, hava üstünlüğünü ele geçirdikten sonra, kara birlikleriyle Sina Yarımadası’na ilerledi.

Mısır halkı, radyolardan gelen haberlerle ordularının İsrail’e karşı büyük bir zafer kazandığını ve Gazze sınırını aştığını duydu. Kahire sokakları, zafer kutlamalarıyla doldu. Ancak bu kutlamalar, gerçeklerle hiçbir şekilde örtüşmüyordu. Cephedeki durum, tam tersiydi. İsrail, Mısır ordusunu hızla geri püskürtmüş ve Sina Yarımadası’nı ele geçirmişti.

Altı Günün Sonuçları: Yıkım ve İşgal

Altı gün süren savaş, İsrail için büyük bir zaferle sonuçlandı. İsrail, sadece Mısır’a karşı değil, Ürdün ve Suriye’ye karşı da büyük başarılar elde etti. Savaşın sonunda İsrail, Sina Yarımadası, Gazze Şeridi, Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Golan Tepeleri’ni işgal etti. Bu topraklar, İsrail’in kontrolüne geçti ve bölgedeki dengeler kökten değişti.

Savaşın en önemli sonuçlarından biri, Kudüs’ün tamamının İsrail’in kontrolüne geçmesiydi. Doğu Kudüs, 1948’den beri Ürdün’ün kontrolündeydi. Ancak 1967’de İsrail, Doğu Kudüs’ü de işgal ederek şehrin tamamını ele geçirdi. Bu durum, Kudüs’ün statüsünü uluslararası arenada büyük bir sorun haline getirdi.

Savaşın Etkileri: Yeni Sorunlar ve Çatışmalar

1967 Savaşı, bölgede yeni sorunlara ve çatışmalara yol açtı. İsrail’in işgal ettiği topraklar, Filistinliler için büyük bir travma yarattı. Milyonlarca Filistinli, mülteci durumuna düştü ve topraklarından uzaklaştırıldı. İsrail, işgal ettiği topraklarda yerleşim birimleri inşa etmeye başladı. Bu yerleşim birimleri, uluslararası hukuka aykırı olarak kabul edildi ve bölgedeki gerilimi artırdı.

Arap devletleri, 1967’deki yenilginin ardından İsrail’e karşı daha sert bir tutum aldı. Bu durum, 1973’teki Yom Kippur Savaşı’na kadar uzanan bir süreci başlattı. Ayrıca, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) gibi örgütler, İsrail’e karşı silahlı mücadeleyi başlattı. Bu örgütler, Filistinlilerin haklarını savunmak için çeşitli eylemler gerçekleştirdi.

Uluslararası Toplumun Tepkisi

1967 Savaşı, uluslararası toplumda büyük bir tepkiye neden oldu. Birleşmiş Milletler (BM), İsrail’in işgal ettiği topraklardan çekilmesini talep eden 242 sayılı kararı kabul etti. Ancak İsrail, bu karara uymayarak işgalini sürdürdü. ABD ve diğer Batılı ülkeler, İsrail’e destek verirken, Arap devletleri ve Sovyetler Birliği, İsrail’i kınadı.

Savaşın Bugüne Yansımaları

1967 Savaşı’nın etkileri, bugün bile devam etmektedir. İsrail, işgal ettiği topraklarda varlığını sürdürmekte ve yerleşim birimleri inşa etmektedir. Filistinliler, topraklarına geri dönme mücadelesini sürdürmekte ve uluslararası toplumdan destek beklemektedir. Kudüs’ün statüsü, hala büyük bir sorun olarak varlığını korumakta ve bölgedeki barış umutlarını zayıflatmaktadır.

Bitmeyen Altı Gün

1967 Arap-İsrail Savaşı, sadece altı gün sürmüş olsa da, etkileri onlarca yıl boyunca devam etti. Bu savaş, Ortadoğu’nun siyasi ve coğrafi yapısını kökten değiştirdi ve bölgedeki çatışmaların temelini attı. Bugün bile, 1967’nin yarattığı sorunlar çözülememiş ve bölgedeki barış umutları hala uzak görünmektedir. Altı gün süren bu savaş, aslında hiç bitmeyen bir yıkım sürecini başlattı.

---

Kudüs Önemli Mekanlar

 

Kudüs, üç büyük semavi din olan İslam, Hristiyanlık ve Yahudilik için büyük bir manevi öneme sahip olan bir şehirdir. Bu nedenle, şehirde birçok kutsal mekan bulunmaktadır. İşte Kudüs’teki önemli mekanlar:

İslam İçin Önemli Mekanlar

1. Mescid-i Aksa

Mescid-i Aksa, İslam dünyasının en önemli ibadet merkezlerinden biridir. Hz. Muhammed’in Mirac gecesi buraya getirildiğine ve buradan semaya yükseldiğine inanılır. Kur’an’da, İsra Suresi’nde de adı geçen bu kutsal yapı, Müslümanlar için derin bir anlam taşır. Burası aynı zamanda Müslümanların ilk kıblesidir.

2. Kubbetü’s-Sahra

Kubbetü’s-Sahra, Mescid-i Aksa’nın içinde yer alan ve altın kubbesiyle dikkat çeken bir yapıdır. İslam inancına göre Hz. Muhammed’in Mirac’a yükseldiği kaya burada bulunmaktadır. Müslümanlar için büyük bir manevi öneme sahip olan bu mekân, İslam sanatının en güzel örneklerinden biridir.

3. Hz. Ömer Camii

Hz. Ömer Camii, Halife Hz. Ömer’in 637 yılında Kudüs’ü fethetmesinin ardından inşa edilmiştir. Hz. Ömer, Kudüs’ün fethi sırasında Hristiyanların ibadethanelerine zarar vermemiş ve şehirde barış içinde bir yönetim kurmuştur. Bu cami, İslam’ın hoşgörü anlayışının bir simgesi olarak kabul edilir.

4. Silsile Mescidi

Silsile Mescidi, Mescid-i Aksa’nın avlusunda bulunan önemli bir mescittir. Osmanlı döneminde restore edilen bu yapı, İslamî eserlerin korunmasında Osmanlı’nın oynadığı büyük rolü göstermektedir.

5. Burak Duvarı

Burak Duvarı, Hz. Muhammed’in Mirac’a çıkmadan önce Burak adlı bineğini bağladığı nokta olarak kabul edilir. Mescid-i Aksa’nın hemen yanında bulunan bu duvar, İslamî mirasın önemli bir parçasıdır.

Hristiyanlık İçin Önemli Mekanlar

1. Kutsal Kabir Kilisesi: Hristiyan inancına göre, İsa Mesih’in çarmıha gerildiği, gömüldüğü ve yeniden dirildiği yer olarak kabul edilir. Hristiyanlar için en kutsal mekanlardan biridir.
2. Via Dolorosa: İsa Mesih’in çarmıha gerilmeden önce son yolculuğunu yaptığı yol olarak kabul edilir. Bu yol üzerinde 14 istasyon bulunur ve her bir istasyon, İsa’nın çektiği acıları temsil eder.
3. Meryem Ana Kilisesi: Meryem Ana’nın mezarının bulunduğuna inanılan bu kilise, Hristiyanlar için önemli bir ziyaret yeridir.

Yahudilik İçin Önemli Mekanlar

1. Ağlama Duvarı (Batı Duvarı): Yahudiler için en kutsal mekanlardan biridir. Süleyman Mabedi’nin ayakta kalan tek kalıntısı olarak kabul edilir ve Yahudiler burada dua ederler.
2. Süleyman Mabedi Kalıntıları: Yahudiler için büyük bir öneme sahip olan Süleyman Mabedi’nin kalıntıları, Ağlama Duvarı’nın yakınında bulunur.
3. Davut Şehri: Kudüs’ün en eski yerleşim yeri olarak kabul edilen Davut Şehri, Yahudiler için önemli bir tarihi ve dini mekandır.

Diğer Önemli Mekanlar

1. Zeytin Dağı: Kudüs’ün doğusunda yer alan bu dağ, hem İslam hem de Hristiyan ve Yahudi inançları için önemli bir yerdir. Hz. İsa’nın göğe yükseldiği yer olarak kabul edilir.
2. Sion Dağı: Yahudiler için önemli bir mekan olan Sion Dağı, Kral Davut’un mezarının bulunduğu yer olarak kabul edilir.
3. Eski Şehir: Kudüs’ün tarihi merkezi olan Eski Şehir, dört ana bölgeye ayrılır: Müslüman, Hristiyan, Ermeni ve Yahudi mahalleleri. Bu bölgeler, şehrin çok kültürlü yapısını yansıtır.
4. Kudüs Surları: Kanuni Sultan Süleyman tarafından inşa edilen bu surlar, Kudüs’ün tarihi dokusunu korur ve şehrin siluetini oluşturur.
5. Sultan Süleyman Çeşmesi: Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırılan bu çeşme, Osmanlı mimarisinin güzel bir örneğidir.
6. Hurrem Sultan Tekkesi: Kanuni Sultan Süleyman’ın eşi Hürrem Sultan tarafından yaptırılan bu tekke, fakirlerin ihtiyaçlarının karşılandığı bir merkez olarak hizmet vermiştir.